Açık Bilinç’te bu hafta, psikoloji alanında Dunning-Kruger Sendromu olarak bilinen ‘kifayetsiz bihaber’lik durumundan söz ettik. Dunning-Kruger Sendromu, 'cahil cüreti' denilen durumu sosyal psikoloji terimleriyle tanımlıyor.
Açık Bilinç’te bu hafta, psikoloji alanında Dunning-Kruger Sendromu olarak bilinen ‘kifayetsiz bihaber’lik durumundan söz ettik. Dunning-Kruger Sendromu, 'cahil cüreti' denilen durumun sosyal psikoloji terimleriyle 'meta-kognisyon' üzerinden tanımlanmasını içeriyor.
Cornell Üniversitesi'nden David Dunning ve Justin Kruger'ın 1999 tarihli makalesi sosyal psikolojide an çok atıf alan çalışmalardan birisi.
Makaleye buradan ulaşabilirsiniz: Kifayetsiz ve Bihaber: Kendi kifayetsizliğinin farkında olma zorluğu insanı nasıl abartılmış bir öz-değerlendirmeye götürür.
Çalışmanın ana tezi şöyle özetlenebilir: İnsanların kognitif yetersizlikleri, kendileri hakkında (meta-kognitif) doğru değerlendirme yapmalarını da engelliyor.
Kifayetsiz insanlar genellikle kendi kifayetsizliklerinin farkında olmadıkları gibi, kendilerini olduğundan çok daha kifayetli sanıyorlar.
Kruger-Dunning makalesi, Pittsburgh'da 1995'de iki banka soyan McArthur Wheeler'ın ilginç hikâyesinden yola çıkan bir dizi deneye dayanıyor.
Wheeler gündüz vakti maske takmadan iki banka soyuyor. Eşgali belirlenip akşamına polis tarafından kolayca yakalandığındaysa çok şaşırıyor, çünkü yüzüne limon suyu sürdüğü için güvenlik kameralarının kendisini göremeyeceğinden son derece emin, bu yüzden de soygunu maskesiz yapıyor.
Dunning ve Kruger, Wheeler'ın bir banka soyguncusu olamayacak kadar kifayetsiz, ama bu durumdan da tamamen bihaber olduğunu düşünüyorlar. Bu olaydan yola çıkarak tasarladıkları deneylerinde, dilbilgisi ve mantık sınavlarında en alt sıralarda yer alan ögrenciler kendilerini hep üstlerde sanıyorlar.
Yani, öğrencilerin yetersizlikleri ve kötü performanslarını anlayamamaları, kendilerinin olduklarından çok daha yetenekli oldukları inancına yol açıyor. Dunning-Kruger Sendromu olarak anılan bu durum, Darwin'in "Cehalet bilgiye göre daha sıklıkla cürete sebep olur," sözünü doğruluyor.
Ünlü İngiliz felsefeci Bertrand Russell, 1933 yılında Avrupa hakkında yazdığı Aptallığın Zaferi başlıklı yazısında Almanya'nın durumunu kifayetsiz özgüvene bağlıyor. Russell'a göre dünyada akıllılar hep tereddüt içindeyken akılsızlar kendilerinden son derece emin hareket ediyorlar:
Dunning-Kruger Sendromu'nun Türkçe güzel bir özetini t24 sitesinde yazan Cemal Tunçdemir’den okuyabilirsiniz: Kendini Bil, Haddini Bil
Cemal Tunçdemir’in yazısında olduğu gibi, Yunus Emre'yle noktalayalım:
İlim ilim bilmektir,
İlim kendin bilmektir.
Sen kendini bilmezsin,
Ya nice okumaktır?
